De hondsdagen

Schilderijen, tekeningen en objecten naar Hieronymus Bosch

Hondsdagen: Van het Latijnse dies caniculares, de periode waarin Sirius, de hondsster, maar letterlijk 'de verschroeier', tegelijk met de zon opkomt. De warmste tijd van het jaar en als zodanig symbool staand voor het afzien.

H. Christophorus (bewerkt detail), 310 x 220 cm, gem. techn. op doek, 2001

H. Christophorus (bewerkt detail), 2001

Tentoonstellingen:
  • Galerie Blik, Rotterdam, 2001
  • Galerie Herenplaats, Rotterdam, 2001
  • In haar derde jaar aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam schiep Christina de Vos een serie tekeningen en tekenachtige doeken naar aanleiding van schilderijen en grafiek van Max Beckmann. Deze serie behoort nog steeds tot het beste wat zij ooit heeft gemaakt, en het thema, namelijk dat van de lijdende en de leed toebrengende mens, heeft zij nooit meer verlaten, al neemt zij er geregeld vrij van om zich uit te leven in bewondering voor haar diva's van allerlei pluimage.

    De werelden van Bosch en Beckmann zijn wezenlijk dezelfde in hun ontmenselijkte wreedheid (Beckmann inspireerde zich dan ook op Bosch), maar het werk van Christina de Vos is in de tussenliggende jaren schijnbaar geëxplodeerd tot een verleidelijke wereld van zinnelijkheid, kleur en niet zelden hilariteit. Verdwenen is de sombere broeierigheid die haar evocaties van Beckmann en later ook Grünewald en Michelangelo kenmerkten. In plaats daarvan toont zij zinsbegoochelingen die tegelijkertijd gruwelijk, bekoorlijk en komisch zijn.

    H. Antonius (detail), 310 x 220 cm, gem. techn. op doek, 2001

    Maar hoe dan ook gruwelijk. Net zoals Bosch zijn lage dunk van de menselijkheid verpakte in een lust voor het oog en duizenden koddige details, zo dekt Christina de Vos de zwaarte van haar onderwerp af met een palet van kleuren en vondsten. Dat zij überhaupt de gruwel alleen benadert door mee te kijken met andere kunstenaars, is een indicatie van de afstand die zij tot het onderwerp nodig meent te hebben. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat zij meetekent en -schildert met Bosch; hoogstens biedt hij haar een sturende blik die haar de vrijheid heeft gelaten om, net als Bosch zelf, een allerpersoonlijkste symboliek en vormentaal te ontwikkelen. Het zijn niet de spaarzame letterlijke citaten uit het oeuvre van Bosch die de werken van Christina de Vos zo Bosch-achtig maken, maar de affiniteit die zij heeft met zijn visie.

    boven:
    H. Antonius
    (detail), 2001

    rechts: H. Christophorus (detail), 2001

    H. Christophorus (detail), 310 x 220 cm, gem. techn. op doek, 2001

    Hieronymus Bosch (Jeroen van Aecken), 's-Hertogenbosch, 1453? - idem, 1516. En veel meer dan dat is niet bekend over deze uitzonderlijke kunstenaar. Hij kwam uit een familie van schilders, huwde gunstig, bestierde een succesvol schildersatelier en was lid van het Onze-Lieve-Vrouwebroederschap. Hij moet gezien zijn prestigieuze opdrachten in hoog aanzien hebben gestaan: voor Philips de Schone schilderde hij een (verloren gegaan) laatste oordeel en de maecenas Hendrick III van Nassau bezat zijn magnum opus De tuin der lusten, dat een eeuw later een pronkstuk was in de collectie van Philips II.